Kenmerkend voor hooggevoeligheid is de diepe verwerking. De diepe verwerking is voor veel ouders nog een abstract en verwarrend begrip. Wat betekent het nu eigenlijk? En vooral: wat heb je eraan en wat kun je ermee m.b.t. jezelf en/of je kind? Ter illustratie het voorbeeld van Ole.
De tand van Chris
Ole gaat voor het eerst naar het nieuwe huis van zijn vriend Chris, die een paar weken geleden verhuisd is. Hij is enorm blij om Chris weer te zien, want Chris woont nu verder weg. Chris is groter geworden, zijn haar zit anders en zijn rechter boventand die hij gewisseld had, is verder gegroeid. Chris is eerder met wisselen dan hij, dat was de vorige keer ook zo. Ole voelt met zijn tong aan zijn wiebelende rechter boventand. Ole weet wel hoe het voelt als de ondertand eruit gaat, maar die is kleiner. Zou het pijnlijker zijn als de grotere boventand eruit gaat? Ole denkt aan zijn grote zus Elza. Laatst zat haar kies erg los en toen trok papa de kies eruit. Dat deed zeer en Elza moest huilen, dat was zielig voor Elza. Ole ziet het grote gat met bloed waar eerst de kies van zijn zus zag, nog zo voor zich, gatsie! Het is misschien beter om het maar niet te zeggen wanneer de tand erg los zit, want Ole wil niet pijn hebben net als Elza. Een tand valt er toch ook vanzelf uit?
Nieuw huis
Chris zegt iets en Ole kijkt hem in de ogen. Chris heeft nog steeds dezelfde twinkeling in zijn ogen, wat is het leuk om hem weer te zien! Het nieuwe huis van Chris is mooi en voelt fijn. Er valt zoveel te zien! Het ruikt wel anders, het lijkt een beetje op de geur van het huis waar oma laatst in is gaan wonen. Dat was pas geverfd, dat is hier dus ook gebeurd. Zou de kamer van Chris nu een rode muur hebben zoals Chris dat wilde?
Herkwauwen
Ole herkent alle spullen van Chris maar ze staan anders in dit huis. Op de terugweg is Ole stil, maar van binnen is hij nog volop bezig met alle nieuwe indrukken die hij heeft opgedaan. Hij is er letterlijk vol van. Als een koe met zes magen herkauwt hij alles wat hij binnen heeft gekregen. ’s Avonds komt Ole moeilijk in slaap want hij blijft maar bezig met alles wat hij vandaag meemaakte.
Rijk palet
Hooggevoelige kinderen (en volwassenen) zijn zich bewuster van (subtiele) informatie die via de zintuigen wordt waargenomen en verwerken deze informatie tegelijkertijd ook dieper. Meer details en kleine veranderingen worden bewust opgemerkt zoals een tand die verder gegroeid is of een geur in huis die anders is. Een hooggevoelig persoon is zich dus bewuster van het rijke palet aan nuances dat via elk zintuig ervaren kan worden.
Diepe verwerking
Tegelijkertijd is het bij een hooggevoelig persoon niet zo dat elke ‘prikkel’ wordt opgemerkt en weer verdwijnt, metaforisch ‘het ene oor in en het andere oor uit gaat’. Kenmerkend is nu juist die diepe verwerking. ‘Diepe verwerking’ is de vertaling van de Engelse term ‘deep processing’. Onder andere het team van Elaine Aron heeft hier veel onderzoek naar gedaan.
De tand van Chris wordt diep verwerkt
Wanneer Ole de tand van zijn vriend ziet, legt hij vervolgens verbanden, vergelijkt hij ‘de tand’ met eerdere ervaringen, ziet hij deze andere ervaringen weer voor zich, gaat hij zijn opties af etc. Dan is Ole dus bezig met ‘diep verwerken’ van informatie die hij heeft waargenomen. Het diepe verwerken zorgt er voor dat je informatie kunt plaatsen en onthouden. Het diepe verwerken is dus een waardevolle functie, maar wel één die tijd en energie kost!
Verbanden leggen
Onze (zeer complexe) hersenen bestaan uit vele gebieden die allerlei functies hebben (die ook weer met elkaar verbonden zijn). In de hersenen zitten verschillende gebieden die staan voor ‘deep processing’ ofwel het diepe verwerken van informatie die is waargenomen. Bij hooggevoelige/hoogsensitieve personen zijn de hersengebieden waar diepe verwerking plaatsvindt, actiever. Met andere woorden: hooggevoelige personen doen meer aan diepe verwerking dan niet hooggevoelige personen. De diepe verwerking is kenmerkend voor hooggevoelige personen en wordt ook wel hét fundamentele kenmerk van hooggevoeligheid genoemd.
De andere betekenis van verwerking
Het lastige van de vertaling van ‘deep processing’ naar ‘diepe verwerking’ is dat verwerking óók betekent dat je ervaringen goed kunt verteren en loslaten. Dat laatste is nu juist iets waar veel hooggevoelige mensen het moeilijker mee hebben. Doordat Ole zoveel informatie bewust heeft waargenomen en daar allerlei verbanden mee aan het leggen is (deep processing), is de kans dat Ole ‘blijft hangen’ in bepaalde indrukken waardoor hij ze niet goed verteert en loslaat, juist groter. Daarom kan Ole ’s avonds de slaap niet vatten. Er gaat nog van alles in hem om. Juist voor hooggevoelige kinderen (en volwassenen) is het dus van extra groot belang dat ze leren verwerken in de verdere zin van het woord, namelijk verteren en loslaten.
Een hele beleving
Het bezoek van Ole aan Chris was een hele beleving, Ole werd behoorlijk overspoeld door de vele indrukken. In dit geval waren het met name met name prettige indrukken. Ole raakte niet overprikkeld. Hij werd wel flink geprikkeld, waardoor zijn ‘potje’ best vol zat. Het was na afloop best lastig voor Ole om de indrukken verder te verwerken door ze te verteren en los te laten. Wanneer Ole moeilijke of verdrietige situaties meemaakt, blijft hij vaker ‘hangen’ en is het nóg moeilijker om te verteren en los te laten.
Verteren en loslaten
Verwerken als in ‘verteren en loslaten’, hoe leer je dat? Dit zijn nu precies kwaliteiten die we in onze Westerse maatschappij meestal niet bewust leren, ook op school niet. Gelukkig zorgt ons lichaam er uit zichzelf voor dat we indrukken helemaal verwerken. Soms echter wordt het verwerkingsproces verstoord of blijf je ‘hangen’. Dan is het handig om te weten hoe je het ‘verwerkingsproces’ weer op gang krijgt.
Lichaamsbewustzijn
Een belangrijke eerste stap is door het lichaamsbewustzijn te vergroten. Verteren en loslaten gaat namelijk niet goed ‘met het hoofd’. Het hoofd leeg maken en bewust ‘in je lichaam’ zijn, helpt hierbij wel. Dat kan door te sporten, te bewegen, de natuur in te gaan, via yoga, meditaties, massages, ademhalingsoefeningen etc. Er valt hier veel over te vinden als je hier spelenderwijs met je kind mee aan de slag wilt. Het boek Relaxklets van Florien van der Aar en Michal Janssen kan je hierbij op allerlei ideeën brengen. Het staat tussen de boeken op mijn site.
Hooggevoelig & Strong-Willed
Leren verwerken als in ‘verteren en loslaten’ is van belang voor het welzijn van elk hooggevoelig kind, al helemaal voor hooggevoelig & Strong-Willed kinderen. Want als je een sterke wil hebt, kan het erg frustrerend zijn wanneer iets anders loopt dan voorzien. In combinatie met hooggevoeligheid, beleef je die frustratie intens en kan het zomaar zijn dat je daar dan in blijft hangen.
Zin om meer te leren?
Je bent van harte welkom!
Janneke van Olphen – enVie | Gevoeligheid Grootbrengen
Selecteer het boek naar keuze en bestel vandaag nog!
