De laatste tijd zijn ze wat vaker gestrest. Ik heb het over Nynke en Bart, de ouders van Tom (7) en Julia (5). Ze leiden een vol bestaan met hun gezin en ieder een baan. Nu gaan ze binnenkort ook verhuizen. Daar verheugen ze zich enorm op, maar er moet wel veel geregeld worden!
Storend gedrag
Voor Nynke en Bart is het avondeten een moment van aandacht voor elkaar. Dan geldt de afspraak dat je stil bent als iemand iets vertelt en je pas iets kunt zeggen, als iemand is uitgepraat. Maar Tom houdt zich hier sinds een tijdje totaal niet meer aan. Sterker nog, als iemand begint te praten, laat hij steevast storend gedrag zien. Door er doorheen te praten, gekke geluiden te maken of iets te doen wat niet mag, zodat de aandacht weer naar hem gaat.
Tom werkt niet mee!
Nynke en haar man herinneren Tom aan hun afspraak, maar met Tom’s oren en geheugen is niets mis! Hij weet heus wel dat het de bedoeling is dat hij de ander laat uitpraten. Hij heeft alleen besloten om hier niet aan mee te werken. Tom’s ouders proberen van alles om het gedrag te corrigeren. Ze hebben geprobeerd om het gedrag te negeren, geprobeerd om hem te motiveren met een beloning, nieuwe afspraken met hem gemaakt waar hij zijn handtekening onder zette etc. Toch werkt Tom nog steeds niet mee. En boos worden, heeft alleen maar een averechts effect.
Waarom?
Als Tom snapt wat de afspraak is en er zelf ook achter zegt te staan, waarom werkt hij dan niet mee op het moment dat de afspraak geldt? Waarom maakt het niet uit, wat je ook doet om hem aan zijn afspraak te herinneren of om hem aan zijn afspraak te houden?
De IJsberg geeft inzicht!
Om dat te kunnen begrijpen, maak ik een klein uitstapje met je, naar de IJsberg. Een ijsberg heeft een deel boven water (zichtbaar) en een deel onder water (onzichtbaar). De IJsberg heb ik als plaatje toegevoegd aan dit blog. De ijsberg brengt de verschillende communicatieniveaus in beeld. Als we met elkaar communiceren, dan communiceren we op verschillende niveaus tegelijkertijd. Een deel van de communicatie wordt besproken, een ander deel blijft meestal onbesproken.
Zichtbaar deel
Het deel dat meestal besproken wordt, is het deel van de ijsberg dat zichtbaar is:
- De inhoud. De inhoud is het antwoord op de vraag: “waar gaat het gesprek over?”
- De procedure. De procedure is het antwoord op de vraag: Hoe wordt er over de inhoud gesproken? Hoe wordt het gesprek gevoerd? Wat zijn de onderlinge afspraken? Bij Nynke en Julia geldt de afspraak: stil zijn als de ander spreekt. Tom houdt zich niet aan deze afspraak. Dat merk je aan het feit dat Nynke en Bart hem steeds weer aan de afspraak herinneren.
Niet zichtbaar deel
Het deel dat meestal onbesproken wordt, is het deel van de ijsberg dat niet zichtbaar is:
- De interactie. De interactie is de antwoord op de vraag: “hoe is de verbinding onderling”? Dit niveau wordt meestal niet direct besproken, maar als je enigszins gevoelig bent, is het wel direct voelbaar.
- Het gevoel. Het gevoel is de antwoord op de vraag: “welke gevoelens roept het gesprek bij een ieder op?” Ook dit deel is meestal niet het onderwerp van gesprek.
Als een kind storend gedrag vertoont, proberen we het gedrag van kinderen vaak te sturen door het kind aan de afspraken te herinneren of door het kind te motiveren om zich aan afspraken te houden. We communiceren dan dus op het niveau van de procedure. Dat is ook wat Nynke en Bart doen, alleen blijkt dat geen effect te hebben. Hoe komt dat dan?
Oog voor wat zich onder water afspeelt
Dat komt omdat we vaak geen oog hebben voor wat zich onder water afspeelt. We staren ons blind op het deel dat boven water is. Als een kind zich telkens niet aan bepaalde afspraken houdt, dan speelt er doorgaans iets op een dieper niveau, dus op het niveau van de interactie en/of het gevoel. Dat kun je niet oplossen met afspraken. Vandaar dat het Bart en Nynke ook niet lukt om Tom te bereiken. Achter (of liever gezegd: onder) het storende gedrag van Tom schuilt iets anders. Iets wat zich onder water afspeelt.
Hoe werkt het?
Met het inzicht van de ijsberg, nemen Nynke en Bart een kijkje ‘onder water’. Ze nemen de tijd om te kijken naar de huidige onderlinge verbinding (interactie). Ze komen er achter dat ze, door de stress van de naderende verhuizing, nog maar nauwelijks toekomen aan ‘quality time’ met Tom en Julia. Dat ze ook vaker kortaf zijn en een korter lontje hebben. Dit leidt ertoe dat het op het niveau van de interactie (de verbinding) vaak niet zo fijn en veilig is voor Tom. Als ze eenmaal inzien wat er achter (onder) het gedrag van Tom schuil gaat, kunnen Nynke en Bart dit met Tom bespreken en Tom hierin erkennen (zie korte instructie video ‘erkenning geven‘). Ook spreken ze vaste ‘quality time’ momenten af en een speciaal ‘ik wil verbinding’ teken. Hiermee verdwijnt de spanning in de verbinding tussen Tom en zijn ouders en is Tom tijdens het eten weer bereid om anderen uit te laten spreken.
Hooggevoelig = verbindingsgevoelig
Om te zorgen dat Tom meewerkt in plaats van tegenwerkt, is een fijne, veilige verbinding / interactie een randvoorwaarde. Juist kinderen die hooggevoelig van aard zijn, voelen vaak heel goed aan, wat zich ‘onder water’ afspeelt. Dus reageren ze er ook sterker op. Als een kind, naast hooggevoelig, ook strong-willed van aard is, reageert het kind vaak met tegendraads gedrag op die haperende verbinding. Dat moet je dan ook maar net door hebben, als ouder! Daarom besteed ik hier ook graag aandacht aan.
Meer weten?
- Download de gratis video cursus via de site
Je bent van harte welkom!
Selecteer het boek naar keuze en bestel vandaag nog!
