Sterk meevoelend, is één van de kwaliteiten van een hooggevoelig ofwel hoogsensitief kind. Een hooggevoelig kind voelt het sterk aan als iemand blij, verdrietig, boos of angstig is en daarmee ook enorm met de ander begaan zijn. Als een donsveertje, meetrillend op het gemoed, op sferen.
Sterk meevoelend maar niet sociaal vaardig?
Dit geldt ook voor hooggevoelige kinderen met een sterke wil. Maar waarom duikt Stef dan weg als hij ergens binnenkomt en zegt hij geen ‘hallo’ terwijl hij heel goed door heeft dat dit wel van hem gewenst wordt? Waarom geeft Evy haar zus zo’n harde duw als ze niet wil dat haar zus meespeelt terwijl zij heel goed kan praten en zeggen wat ze wel en niet wil? Waarom haalt Sanne het bloed onder je nagels vandaan precies op het moment dat jij het niet kunt hebben?
Je zou toch verwachten dat kinderen met een hogere gevoeligheid ook sociaal vaardiger zijn? In aanleg zijn ze dat ook. Maar van ‘meevoelend’ naar ‘sociaal vaardig’ is een ontwikkeling die in stappen gaat. Dit geldt voor iedereen, ook voor een hooggevoelig kind.
Empathie en hooggevoelige kinderen
Het vermogen van een kind om zich in een ander te verplaatsen, wordt ook wel empathie genoemd. Het ontwikkelt zich in fases maar pas vanaf een jaar of 7, beginnen kinderen zich in de situatie van een ander te verplaatsen. En pas vanaf 12 jaar zijn ze daar helemaal toe in staat (mits ze daar voldoende aanleg voor hebben en opgroeien in een hiervoor ondersteunende omgeving).
Hooggevoelige kinderen zijn vaak op jongere leeftijd meer empathisch dan de meeste andere kinderen. De aanleg om empathisch te zijn, is in elk geval sterk aanwezig.
Een intense beleving
Toch zijn er adders en de belangrijkste, noem ik in dit blog. Een hooggevoelig kind heeft, naast een sterk meevoelend vermogen, ook een intense beleving. Dit betekent dat er als het ware een versterker staat op alles wat ze beleven. Fijn voelt intens fijn, blij intens blij, verdriet intens verdrietig, spannend intens spannend etc.
Het gevolg van deze intense beleving, is dat ze sneller ‘onder de indruk(ken)’ zijn, ofwel hun emmertje sneller volloopt.
Teveel indrukken
We kennen allemaal (in min of meerdere mate) wel hoe het voelt als je (ook als een dag heel leuk was) teveel indrukken hebt gehad. Dat je ‘vol’ zit. Je bent dan niet meer ontspannen. Zeker als hooggevoelige ouder, zul jij dit ook herkennen. Op dat moment ben je niet de meest empathische en sociaal vaardige versie van jezelf.
Als je emmer vol zit, merk je dit aan stress in je lichaam en aan gestreste reacties. Bij de één, zoals bij Stef, uit zich dat in je sociaal terugtrekken. Bij anderen, zoals Evy en Sanne uiten de stress van de volle emmer meer externaliserend gedrag. Hooggevoelige kinderen met een sterke wil laten meer externaliserend gedrag zien dan hooggevoelige kinderen zonder sterke wil.
Je brein
Maar hoe komt het nu eigenlijk dat je niet meer sociaal vaardig bent als je gestrest raakt? Dat heeft te maken met wat er dan in jouw brein gebeurt als de stress toeneemt. Kortgezegd: specifieke delen van je brein krijgen dan meer bloedtoevoer en dat zijn meer primitieve delen van je brein. Daardoor kun je even niet zo makkelijk meer reageren vanuit de meer ‘geëvolueerde, sociaal vaardige’ delen van je brein. Ook kun je dan niet meer zo helder nadenken.
Twee kanten van één medaille
Een hooggevoelig kind heeft dus aanleg om jonger en sterker empathisch te zijn dan gemiddeld (mits de omgeving waarin het kind opgroeit dat voldoende stimuleert). De andere kant van de medaille is dat het emmertje van een hooggevoelig kind sneller vol raakt. Met een vol emmertje is iemand, en zeker een zich nog ontwikkelend kind, eenvoudig niet in staat is om zich sociaal vaardig te gedragen.
Al reageren Stef, Evy en Sanne ieder op hun eigen manier, hun gemene deler is dat zij alle drie ‘onder de indruk(ken)’ zijn, gestrest en op dat moment niet sociaal vaardig KUNNEN reageren, hoe frustrerend of vervelend dit ook kan zijn voor de ouders.
Herkennen
Wat zij alle drie nodig hebben, is dat de volwassenen om hen heen herkennen dat hun emmertje vol is en ze helpen om weer tot een staat van voldoende ontspanning te komen.
Hoe je dat doet, zeker als je zelf ook flink gespannen raakt van het gedrag van jouw kind, is wat ik tijdens mijn cursus ‘Hooggevoelig & Strong Willed Kind’, overbreng.
Je bent van harte welkom!
Janneke van Olphen – enVie | Gevoeligheid Grootbrengen
Psycholoog en auteur ‘Het hooggevoelige Kind met een sterke wil’, ‘Draakje Vurig’, ‘Luce straalt weer
Selecteer het boek naar keuze en bestel vandaag nog!
