“When the world overwhelms you”. Zo wordt hooggevoeligheid ofwel hoogsensitiviteit regelmatig beschreven. Inderdaad: als je de eigenschap hooggevoeligheid hebt, dan kún je eerder overspoeld raken, maar het is zeker niet kenmerkend voor de eigenschap. Je kunt namelijk hooggevoelig zijn en vrijwel nooit overspoeld raken. Maar hoe zit het dan als jij hooggevoeligheid duidelijk bij jezelf herkent, maar ook wel de quote “when the world overwhelms you?”.
Kwaliteiten
Hooggevoeligheid is een eigenschap en eigenschappen bestaan uit een bepaalde set aan kwaliteiten die je in bepaalde mate hebt. Een sterk meevoelend vermogen is één van de kwaliteiten van hooggevoeligheid. Maar elk mens heeft de kwaliteit ‘meevoelen’ in zeker mate. Uitzonderingen daargelaten, zoals bij psychopathie en sociopathie. Dan mist iemand deze kwaliteit in zijn of haar persoonlijkheid, net zoals je lichamelijk een ledemaat of orgaan kunt missen.
Grote medaille
Metaforisch kun je een kwaliteit vergelijken met een medaille. Hoe meer je de kwaliteit in sterke mate hebt, hoe groter de medaille. Een medaille heeft echter 2 kanten: hoe groter de kwaliteiten, hoe groter de uitdagingen. Zo ook met een sterk meevoelend vermogen. Meevoelen is een kwaliteit die waardevol is in de onderlinge verbinding. Aan de andere kant (van de medaille) kun je, als je een sterker meevoelend vermogen hebt dan de meeste mensen, ook sneller overspoeld of van slag raken door wat je allemaal voelt
Bewust of onbewust?
Als hooggevoeligheid onderdeel uitmaakt van je persoonlijkheid, ben je ook bewuster van prikkels die via je zintuigen binnenkomen. De hele dag komen er prikkels binnen via alle zintuigen. Van de meeste prikkels die binnenkomen, ben jij je niet bewust. Als ik je nu vraag wat de smaak in je mond is, dan word je daar nu bewust van. Voordat ik je deze vraag stelde, was je hier waarschijnlijk niet bewust van (behalve als je toevallig net iets in je mond stopte). Toen kwam deze informatie ook binnen, maar in je onderbewuste. Je onderbewuste kan ongeveer 20 miljoen prikkels per seconde verwerken. Je bewuste kan ongeveer 40 prikkels per seconde opmerken. Dat is nogal een verschil, hè? Vandaar dat de meeste prikkels naar je onderbewuste gaan.
Overspoeld: potje dat overloopt
Je bewuste kun je metaforisch zien als het bekende potje/emmertje dat vol loopt. Met hooggevoeligheid ben jij je bewuster van (subtiele) informatie (prikkels) die via je zintuigen binnenkomen. Daardoor ben jij je bewuster van subtiele geuren, kleuren, geluiden, gevoelens, aanrakingen etc. dan de meeste andere mensen. Bewust prikkels waarnemen is een kwaliteit. Als je in sterkere mate bewust bent van (subtiele) prikkels dan andere mensen, dan is de andere kant van de medaille dat jouw potje sneller vol raakt met prikkels. Deze prikkels moeten verwerkt worden. Je hebt het dus eerder en vaker nodig om je potje te legen (door prikkels te verwerken).
Signalen
Stel je bent een kind met de eigenschap hooggevoeligheid. Op school is het gebruikelijk dat de pauze om 10:00 is. Dat is wellicht voor de meeste kinderen vroeg genoeg om het potje (wat) te kunnen legen. Maar als jouw potje om 09:00 al vol zit, dan loop je tot 10:00 dus op je tenen. Als je potje vol raakt, dan neemt de spanning toe, je raakt gestrest en kunt ook overspoeld en overprikkeld raken. Je lichaam geeft allerlei signalen af waaraan je dit kunt (leren) herkennen . De vraag is echter óf je deze signalen hebt (leren) herkennen. Het kan namelijk zomaar zijn dat je geleerd hebt ze te negeren, je aan te passen, op je tenen te lopen.
3 vragen
Als hooggevoelig kind heb je namelijk heel goed in de gaten wat de omgeving van je verwacht en voel je het ook sterk aan als je niet aan die verwachtingen voldoet. Je aanpassen, ook al betekent dit dat je vaak met een overlopend potje rondloopt, kan dan zomaar als de veiligere weg voelen.
- Leerde jij herkennen wat signalen zijn dat je potje vol begint te raken?
- Leerde jij hoe jij jouw ‘potje’ kunt legen op een manier die bij jou past?
- Zat en zit je in een context waarin het voldoende mogelijk was/is om je ‘potje’ tijdig te legen?
Voorloper zijn
Helaas zullen velen op één of meerdere van deze drie vragen ‘nee’ of ‘onvoldoende’ antwoorden. Voor elk mens, hooggevoelig of niet, is het van belang om voldoende ‘ja’ te kunnen antwoorden op deze 3 vragen. Voor hooggevoelige mensen is het alleen extra van belang omdat die medaille nu eenmaal groter is / je meer bewust opmerkt waardoor je potje sneller vol loopt. Dat biedt hooggevoelige mensen gelijk ook de kans om hier voorlopers in te zijn en deuren voor anderen te openen zoals de volgende generatie.
Gezond leren omgaan met de uitdagingen van hooggevoeligheid
Als je op één of meerdere van deze vragen ‘nee’ antwoordt of ‘onvoldoende’, dan zul je eerder overspoeld raken. Dan herken je jezelf wellicht in die zin “when the world overwhelms you”. Of in de prikkelcirkel. Het goede nieuws is dat ‘overspoeld raken’ geen kenmerk is van hooggevoeligheid. Het is een signaal dat je nog meer kunt leren om op een gezonde manier met de kwaliteiten en uitdagingen van hooggevoeligheid om te gaan. Dat kun jij vervolgens weer doorgeven aan jouw kind.
Ben je er aan toe om hier verder mee aan de slag te gaan?
Je bent van harte welkom bij de cursus ‘Hooggevoelige Ouders’
Janneke van Olphen – enVie | Gevoeligheid Grootbrengen
Psycholoog en auteur ‘Het hooggevoelige Kind met een sterke wil’, ‘Draakje Vurig’, ‘Luce straalt weer’
Selecteer het boek naar keuze en bestel vandaag nog!
