Als je hooggevoelig kind zich terugtrekt

“Loner!” roept een vriendje tegen Lucas wanneer Lucas zegt niet mee te willen doen. Dat komt hard binnen. Deze keer kan Lucas zijn tranen niet bedwingen. Het vriendje schrikt en troost Lucas. Tegelijkertijd begrijpt hij het niet zo goed: waarom doet Lucas vaak niet mee als hij er wel bij wil horen?

Sommige kinderen die hooggevoelig van aard zijn, trekken zich terug zodra een situatie overweldigend wordt. Ze zoeken een aparte ruimte op, lopen rondjes op het schoolplein, duiken in een boek. Daar is niets mis mee zolang je kind zich daar niet bij eenzaam voelt.

Dilemma

Veel hooggevoelige kinderen die zich terugtrekken, staan echter voor een dilemma: aan de ene kant overweldigen situaties ze al snel en beschermen ze zich door zich terug te trekken. Aan de andere kant hebben hooggevoelige kinderen juist sterk behoefte aan verbinding met anderen. Wanneer ze zich terugtrekken, is er even geen actieve verbinding met anderen. Als dat te vaak gebeurt, kan een kind zich eenzaam gaan voelen. 

Check

Een hooggevoelig kind dat zich terugtrekt, doet dit vaak uit pure noodzaak, niet vanuit de wens om alleen te zijn. Dat is vaak wel wat anderen gaan denken. Lucas zegt toch zelf dat hij niet mee wil doen? Anderen voelen dat vaak als een afwijzing, kunnen zich hier ook door gekwetst voelen en vervolgens onaardig doen tegen het kind dat zich terugtrekt. Bij een kind dat hooggevoelig is en zich terugtrekt als reactie op (naderende) overprikkeling, is het daarom belangrijk om regelmatig te checken hoe je kind zich hierbij voelt.

Lijn

Je kunt bijvoorbeeld een lijn maken lopend van ‘ik hoor er helemaal bij / ik ben samen’  tot ‘ik voel me alleen / eenzaam’. Vraag je kind zichzelf op deze lijn te plaatsen (dat kan fysiek of op papier). Of andersom: vraag je kind in welke situaties je kind dat het ‘er helemaal bij hoort / samen is ’ en in welke situaties je kind zich alleen / eenzaam voelt.

Een aantal tips

Wat kun je doen als je merkt dat je kind zich eenzaam voelt doordat het zich vaak terugtrekt?

• Allereerst: vergeet niet dat er in principe niets mis is met ‘je terugtrekken’. Het is de natuurlijke manier van je kind om tot zichzelf te komen. Zorg er samen met je kind voor dat de plek waar je kind zich terugtrekt als het nodig is, een plek is waar het zich fijn voelt. Het is ook leuk om fijne plekken te vinden!
• Reik je kind manieren aan om zich energetisch voor prikkels te beschermen zoals de kleurenbubbel.
  
• Zelfinzicht geeft ruimte. Vaak begrijpt een kind zelf niet goed waarom het zich terugtrekt en zich vervolgens eenzaam voelt. Help je kind dit in te zien door bijvoorbeeld simpelweg te erkennen wat er gebeurt: “Aan de ene kant wil je graag samen met Sam zijn, aan de andere kant is dit spelletje erg druk voor je, hè?” Als je kind beter gaat begrijpen voor welk dilemma het telkens staat, kan je kind steeds vaker een bewuste keus gaan maken hoe hiermee om te gaan.
• Als jij kunt verwoorden wat er in je kind omgaat, leert je kind van jou hoe het naar anderen kan verwoorden wat er in hem/haar omgaat. Dus in plaats van alleen maar te zeggen: “ik doe niet mee” : “ Ik wil wel iets samen doen, maar liever …”.
• Laat je kind alternatieven bedenken en benoemen. Wat zijn spelletjes / bezigheden die leuk zijn om samen te doen en waar je kind niet zo overweldigd door raakt? Vraag bijvoorbeeld: “Wat vind jij heel leuk om te doen?” “Waar word jij heel vrolijk van?” Kijk samen met je kind hoe je kind dit ook samen met een ander kind kan doen. Voorbeelden: kaartspelletjes, samen iets bouwen etc…
• Bespreek dit samen met de leerkracht. Het is belangrijk dat de leerkracht weet wat het dilemma van je kind is. Kijk naar mogelijkheden voor je kind om op school toch samen dingen te doen zonder dat het te druk is.
• Doen kinderen op school spelletjes die je kind niet kent? Doe ze dan een paar keer thuis (met een vriendje) zodat je kind er vertrouwd mee raakt. Dan is de drempel om mee te doen minder hoog.
• Sta open en heb oog voor wat jouw kind interesseert en zorg dat het zich hierin kan verdiepen en ontplooien.

Benieuwd naar de Workshop ‘Hooggevoelig Kind?’ Kijk dan HIER!

Janneke van Olphen – enVie | Gevoeligheid Grootbrengen