Daniël (6) is een hooggevoelig mannetje met een sterke wil. Indrukken komen intens bij hem binnen terwijl hij ze ook opzoekt. Hij zoekt indrukken graag op omdat hij een ‘rupsje nooitgenoeg’ is als het gaat om leren en ontdekken. Alleen kunnen de indrukken die hij aan de ene (sterke wil) kant zo nodig heeft om voldoende gevoed te worden, hem aan de andere (hooggevoelige) kant overspoelen waardoor hij gespannen en overprikkeld kan raken.
Signalen
Daniël’s ouders hebben leren herkennen wat signalen zijn van oplopende spanning en naderende overprikkeling bij Daniël. Daniël luistert dan bijvoorbeeld niet goed meer, wordt drukker, zoekt confrontaties op, Hij kan dan flink ‘zuigen’ en het bloed onder je nagels vandaan halen.
Tijd
Als een (hooggevoelig) kind overprikkeld begint te raken, dan uit het kind dit meestal door zich terug te trekken, huilerig of angstig te worden. Als ouders dit opmerken bij hun kind, dan is het vaak gelijk duidelijk dat het hun kind allemaal teveel begint te worden. Voor de ouders van Daniël duurde het daarentegen een tijdje voordat zij het tegendraadse en ‘vervelende’ gedrag van Daniël als signalen van naderende overprikkeling konden herkennen.
Over dit spanningsmechanisme dat veel voorkomt bij hooggevoelige kinderen met een sterke wil, heb ik veel geschreven, ook Draakje Vurig is daarop gebaseerd. Het scheelt een hoop als je dit begrijpt.
Onderprikkeling
Tegelijkertijd kan het ‘tegendraadse’, ‘vervelende’, ‘bloed onder je nagels vandaag’ gedrag bij een hooggevoelig kind met een sterke wil óók een signaal zijn van onderprikkeling door te weinig uitdaging. Het is belangrijk om ‘onderprikkeling door te weinig uitdaging’ niet te verwarren met ‘onderprikkeling doordat prikkels niet (voldoende) doordringen’.
Onderprikkeling doordat prikkels niet voldoende doordringen
Deze vorm van onderprikkeling komt regelmatig voor binnen het autistisch spectrum. Een pijnprikkel dringt dan bijvoorbeeld niet door waardoor een kind niet voelt dat zijn/haar teen ontstoken is. Of niet in de gaten heeft dat het naar de WC moet omdat het geen aandrang voelt. Pedagoog en ervaringsdeskundige Barbara de Leeuw heeft hier onder andere over geschreven. Maar dit is niet de vorm van onderprikkeling die vaak speelt bij hooggevoelige kinderen met een sterke wil.
Rupsje Nooitgenoeg
Ik schreef al dat een hooggevoelige kind met een sterke wil, vanuit die sterke wilskant, vaak een ‘rupsje nooitgenoeg’ is. Met een grote honger naar leren en ontdekken. En een grote eigenzinnigheid in wát het wil leren en ontdekken. Hoezo bepaal jij voor mij wat voor mij interessant is om te leren? Dat bepaal ik zelf wel!
Onderprikkeling door te weinig uitdaging
Als ik er naar vraag, herkent vrijwel iedereen wel het gevoel dat je krijgt als je onderprikkeld bent door te weinig uitdaging. Wanneer je langdurig iets moet doen waar je geen uitdaging meer in vindt, ergens naar moet luisteren waar je geen interesse in hebt, dan krijg je hier geen energie van. Na een saaie dag op het werk, kom je als een leeg ballonnetje thuis. Je voelt je leeg en lusteloos.
Lusteloos
Leeg en lusteloos is niet hetzelfde als gespannen. Als dit lusteloze gevoel lang aanhoudt, dan ontstaan er symptomen van bore-out. Je innerlijk vuurtje is aan het doven, terwijl het WIL vlammen! Het is net zo belangrijk om te zorgen dat je voldoende energie krijgt van hetgeen je op een dag doet als dat het belangrijk is dat je voldoende ontspant. Het zijn twee verschillende behoeftes (die wel invloed op elkaar hebben).
Geestelijke voeding
Als je onderprikkeld bent door te weinig uitdaging, dan helpt ontspannen niet. Je hebt dan namelijk juist behoefte aan geestelijke voeding, aan nieuwe uitdagingen! Ga eens na bij jezelf wat de eerste signalen zijn van te weinig uitdaging. Ga je tijdens die vergadering uit het raam staren? Flauwe grappen maken? Je collega afleiden? En als het langer duurt? Dan is het écht niet leuk meer. Je haakt af, gaat actief of passief in het verzet. Te weinig uitdaging is stinkvervelend.
Signalen van onderprikkeling
Dat geldt ook voor Daniêl als hij te weinig uitgedaagd wordt. De sterke wil en het bijbehorende ‘Rupsje Nooitgenoeg’ van hooggevoelige kinderen met een sterke wil maken dat zij vaker dan de meeste kinderen te weinig uitdaging krijgen. Tegendraads, ‘vervelend’, druk, clownesk, ‘stout’ gedrag kunnen dus óók signalen zijn van onderprikkeling (door te weinig uitdaging).
Zowel overprikkeld als onderprikkeld
Sterker nog: een kind kan zowel overprikkeld zijn als onderprikkeld. Zo kan het gebeuren dat Daniël bijvoorbeeld op school zowel overprikkeld raakt door alle indrukken die hij opdoet en niet tijdig verwerkt als dat hij onderprikkeld is doordat hij niet voldoende uitdaging krijgt. Veel indrukken opdoen is niet hetzelfde als voldoende uitgedaagd worden. Alsof je een tijger overvoert met melk. Zijn buik kan vol (over)zitten, maar de voeding voldoet niet aan wat hij nodig heeft.
Sprankelend
Signalen van onderprikkeling zijn dus óók belangrijk om te leren onderkennen. Want als een kind te lang ‘ondervoed’ wordt, dan heeft het uiteindelijk nergens meer zin is. Terwijl onze HG&SW Rupsjes Nooitgenoeg met de passende voeding juist de meest sprankelende, eigenzinnige en creatieve geesten zijn!
Leren
Wil je leren van de combinatie hooggevoelig met een sterke wil? Situaties aan mij voorleggen? Je bent van harte welkom bij de cursus ‘Hooggevoelig & Strong-Willed kind’
Janneke van Olphen – enVie | Gevoeligheid Grootbrengen
Selecteer het boek naar keuze en bestel vandaag nog!
