Als jij je kind iets wilt bijbrengen
De emmer van mijn zoon zit regelmatig al vol terwijl hij nog van alles wil doen. Het liefst negeert hij zijn volle emmer en gaat hij door met alles wat hij nog zó graag wil doen. Kenmerkend voor een kind dat zowel hooggevoelig als strong-willed is. Als ouders herinneren we hem er regelmatig aan dat het tijd is om wat gas terug te nemen, maar dat neemt hij ons uiteraard niet altijd in dank af.
Een flinke trap
Zo ook een paar weken geleden. Mijn zoon was het er niet mee eens dat hij ‘nu al’ naar boven moest. Hij ging toch, stampvoetend. Eenmaal in bad, gaf hij nog even een flinke trap tegen de ‘rugleuning’ van het bad. ‘Krak’ zei toen het bad, dat niet bestand was tegen de stevige voetbalpootjes van mijn zoon. Toen zat er een gat in het bad.
Na een dag cursus geven kwam ik thuis. Mijn man, van nature heel rustig, vertelde mij op een dito rustige toon: “… heeft een gat in het bad getrapt”. Ik dacht eerst dat hij een geintje maakte. Maar toen ik boven ging kijken, zag ik inderdaad het gehavende bad. Er ging van alles door me heen. Schrik, frustratie, iets in mij (of ik zeg liever: iemand in mij) zag hier de humor ook wel van in.
Oogjes
Ik liep verder naar boven, naar de kamer van mijn zoon. Hij lag al in bed. Met het dekbed tot over zijn mond en neus getrokken. Alleen zijn oogjes kwamen boven zijn dekbed uit. En zijn geknepen vingers, waarmee hij het dekbed naar boven getrokken hield. Ik had natuurlijk ook zijn kamer binnen kunnen stormen en gelijk met een tirade kunnen beginnen. Of hij gek was geworden of zoiets. En dat hij er maar goed over moest gaan nadenken hoe hij de reparatie van het bad ging betalen, bijvoorbeeld. Dat soort gedachtes kwamen ook echt wel in mij op, hoor!
Kijken
Gelukkig deed ik dat niet. Gelukkig keek ik eerst en zag ik hoe mijn zoon in zijn bed lag. Duidelijk gespannen en vrezend voor mijn reactie. Door te kijken naar mijn kind, wist ik dat dit niet het moment was om hem aan te spreken. Soms doen we dingen die niet zo handig zijn, maken we fouten. We kunnen van onze struikelingen leren, maar de voorwaarde is wel dat we dan ontspannen zijn. Want als we gespannen of gestrest zijn, gaat er betrekkelijk weinig bloed naar het brein dat we nodig hebben om te kunnen leren. Vandaar ook dat kinderen zich veilig moeten voelen om te kunnen leren.
Parkeren
Als je kind gespannen is nadat er iets is gebeurd, kun je dus beter eerst je kind opvangen. Ook al heb je nog zo de neiging om je kind de les te lezen. Die neiging is begrijpelijk omdat je als ouder zelf ook geschrokken bent van wat je kind heeft gedaan en vanuit die emotie neigt om ‘in actie’ te komen en je kind eens flink aan te spreken. Waarschijnlijk ook omdat je zelf als kind gewend was gelijk aangesproken te worden als jij iets ‘verkeerd’ deed. Zulke patronen nemen we onbewust over als we zelf ouders worden. Maar die neiging om je kind gelijk aan te spreken kun je ook parkeren.
Timing
Hiervoor is het wel nodig dat je eerst even stilstaat, naar je kind kijkt en leert herkennen wanneer er sprake van spanning of stress is bij je kind. En begrijpt waarom timing zo belangrijk is als jij je kind iets wilt leren. Om te kunnen leren van een situatie is het dus belangrijk dat we ons veilig en ontspannen voelen. Als ik de kamer van mijn zoon was binnengestormd en hem had gevraagd of hij gek was geworden, was hij dan meer gespannen of meer ontspannen geraakt? Dat is niet zo moeilijk te voorspellen, nietwaar?
Alleen maar angstiger
Hij was dan alleen maar meer gespannen geraakt. Als hij dan al iets geleerd zou hebben, dan zou het zijn geweest dat ik (heel) boos word als hij iets kapot maakt. Waardoor de spanning rondom ‘dingen kapot maken’ alleen maar toe zou zijn genomen. Zeker bij een hooggevoelig kind, dat alles zo intens beleeft. Het ene kind gaat dan, uit angst voor jouw boosheid, proberen te vermijden dat iets stuk gaat. Dit is een voedingsbodem voor faalangst (angst om fouten te maken).
Nog meer kapot maken
Er zijn ook kinderen die juist nog meer kapot gaan maken als reactie op de spanning rondom dingen die kapot gaan. Dat gebeurt vaker bij hooggevoelig & strong-willed kinderen. Maar achter die reactie om ‘dan maar nog meer kapot te maken’ ligt dezelfde angst dat het mis gaat. Het wordt dan alleen niet vermeden, juist aangegaan.
Wat ik wel wil dat mijn kind leert
Ik wil helemaal niet dat mijn kind leert dat ik (heel) boos word als hij iets kapot maakt. Ik wil wel dat hij iets van de situatie leert. Dat hij leert wat er bij komt kijken om een bad te vervangen, bijvoorbeeld. Of hoe hij de volgende keer op een iets minder destructieve manier kan laten zien dat hij het niet met ons eens is. Maar ik zie ook dat hij nu te gespannen is om dit te kunnen leren. Als ik wil dat mijn zoon iets uit deze situatie haalt, vraagt dit van mij als ouder dat ik eerst zijn spanning opvang. Het helpt dat ik naar hem kijk en zie dat hij bang is. Daarmee herken ik dat dit niet het moment is om hem iets te leren. Er zijn verschillende manieren om spanning op te vangen.
Opvangen werkt ontspannend
Ik zei op een rustige toon en vanuit mijn hart: “er zit een gat in het bad en ik hoorde van papa dat jij dat gemaakt hebt. Je bent hier zelf ook van geschrokken, hè?”. Dit is een erkenning. Een erkenning leidt ertoe dat je kind zich gezien voelt. Dat werkt ontspannend. Een erkenning heeft ook een brugfunctie tussen jou en je kind. Na die erkenning hoefde ik even niet zoveel te doen. Ik hoefde er alleen maar even voor hem te zijn. Naast hem zitten en hem verder geruststellen door fysiek contact. Zodat hij voelde dat hij veilig was.
Van fouten kun je leren
Omdat het tijd was om te gaan slapen, ben ik toen hij eenmaal rustig was, nog niet overgegaan op ‘leren van de situatie’. Later ben ik er wel op teruggekomen, op een moment waarop hij ook ontspannen was en er tijd was. Van fouten kun je leren, dat klopt als een bus. Maar de timing is essentieel om te kunnen leren.
Hooggevoelig & strong-willed
Zeker hooggevoelige kinderen trekken het zich vaak erg aan als er iets ‘mis’ is gegaan. Laat je, als je kind ook strong-willed is, niet misleiden door eventueel clownesk, vervelend of ‘ongeïnteresseerde’ reacties als je kind iets ‘verkeerd’ heeft gedaan. Die reacties zijn er alleen om de achterliggende spanning die je kind voelt, te maskeren. Hoe dat precies zit, leer je in dit blog. Zie de spanning die achter het ‘vervelende’ gedrag schuil gaat en vang dat eerst op. Hoe minder bang je kind is om fouten te maken, hoe meer hij/zij bereid zal zijn om iets van een situatie te leren.
Cursussen
Je bent welkom bij mijn cursus ‘Hooggevoelig & Strong-Willed Kind’ of de Themadag ‘van Faalangst naar meer Leerplezier’.
Je bent van harte welkom!
Janneke van Olphen – envie |Gevoeligheid Grootbrengen
Psycholoog en auteur van ‘Draakje Vurig’ & ‘Het Hooggevoelige Kind met een Sterke Wil’
Selecteer het boek naar keuze en bestel vandaag nog!
