Sommige kinderen worden stilletjes als hun ‘emmertje’ vol raakt met prikkels. Abel niet. Abel gaat dan uitdagen . Door dingen te doen die niet mogen, bijvoorbeeld. Zoals zomaar een pak koekjes open trekken, harde geluiden maken of iets afpakken van zijn broer. Abel is hierin heel vindingrijk. Hij weet altijd wel iets te verzinnen waarmee hij je uit je tent lokt en hij voelt ook precies aan wat bij jou spanning oproept. . “Ik kan dit gedrag toch niet accepteren?” vraagt een ouder van Abel.
Ganzenveer of donzen veertje?
Alle kinderen voelen spanning aan, het ene kind alleen meer dan het andere. Een metafoor hiervoor is een ganzenveer versus een donsveertje. Het ene mens/kind heeft van binnen een ganzenveer dat niet zo sterk meetrilt op de gevoelens van anderen. Als je van binnen een donsveertje hebt, tril je al snel mee met de gevoelens van anderen. Dat laatste is ook het geval bij hooggevoeligheid.
Externaliserend gedrag
Abel kan gespannen raken omdat hij zelf te weinig toekwam aan prikkels verwerken. En/of hij kan gespannen raken omdat hij de spanning van een ander aanvoelt. Wat de bron van spanning ook is: Abel zal eerder de neiging hebben om de opgebouwde spanning te externaliseren door de spanning naar buiten te richten. Van externaliserend gedrag heeft de omgeving doorgaans meer last dan van mensen die spanning internaliseren door de spanning naar binnen te richten.
Draakje Vurig
Hooggevoelig & strong-willed (sterke wil) kinderen zoals Abel zullen spanning eerder externaliseren. Mijn Draakje Vurig prentenboekenreeks illustreert dit en Maaike van der Haar van Mizzemos heeft hier ook een prachtig liedje bij geschreven.
Andere manier
De ouders van Abel hadden eerst niet door dat dit uitdagende gedrag van Abel een signaal is dat hij spanning voelt. Dat ze dit nu herkennen, geeft al meer rust. Waarom gaat Abel zich dan zo vervelend gedragen? Als hij gespannen is, dan kan hij dit toch ook wel op een andere manier uiten?
Emoties en lichaamsbewustzijn
Dat zou fijn zijn, hè? Het punt is echter dat kinderen juist nog aan het leren zijn hoe zij zich op een sociaal vaardige manier kunnen uitdrukken. Het lichaamsbewustzijn is zich ook nog aan het ontwikkelen. Pas rond hun zesde beginnen kinderen aan lichamelijke sensaties te herkennen dat ze bepaalde emoties hebben. Dat wil echter nog niet zeggen dat ze weten wat ze ermee aan moeten en hoe ze deze emoties sociaal vaardig kunnen uiten. Zeker als het om spanning gaat. Zelfs van volwassenen vraagt het best wat om spanning sociaal vaardig te uiten.
Intense beleving
Voor hooggevoelige kinderen kom daarbij dat ze een intense beleving hebben. Voor Abel is het alsof er een versterker op zijn gevoelens staat. Het leven is een rollercoaster van ‘WauW’ naar ‘WoW!!!” en dat moet allemaal een plekje krijgen.
Onvermogen
Abel’s ouders begrijpen inmiddels dat Abel niet uit onwil maar uit onvermogen zijn spanning op zo’n ‘irritante’ manier uit. Dat geeft al rust. Het is dus normaal dat hij spanning nog niet op een sociaal vaardige manier kan uiten.
Dan maar gedrag accepteren?
Dan dient zich de volgende vraag aan: “Maar ja, moeten we dan maar accepteren dat Abel zich zo vurig gedraagt? Dat gaat ons toch wel een brug te ver!”
Accepteren is niet hetzelfde als toestaan
De ouders van Abel verwarren hier echter ‘accepteren’ met ‘toestaan’. Accepteren is niet hetzelfde als toestaan. Accepteren houdt in dat je het kunt aanvaarden dat je kind nog niet in staat is om zijn emoties te reguleren en op een sociaal vaardige manier te uiten. Accepteren houdt ook in dat je het kunt hebben. Zowel het ‘aanvaarden’ als het ‘kunnen hebben’ kan van dag tot dag wisselen en de ene ouder is ook beter in staat om te accepteren dan de ander. Dit herkennen de ouders van Abel. Ook bedoelen zij met ‘accepteren’ inderdaad ‘toestaan’, ofwel het ‘door de vingers zien’, ‘het maar oké vinden’ dat Abel zich zo gedraagt.
Ingrijpen en begrenzen
Uiteraard is het van belang in te grijpen en/of te begrenzen als Abel over grenzen gaat. Voor Abel maakt het een wereld van verschil of zijn ouder begrenst vanuit acceptatie of vanuit stress of boosheid. Wanneer zijn ouder begrenst vanuit acceptatie, blijft het veilig voor Abel. Als zijn vader of moeder begrenst vanuit stress of boosheid, is de ouder onveilig voor Abel. Veel studies hebben aangetoond dat de manier waarop je als ouder begrenst (veilig of onveilig) een groot effect heeft op minder of juist meer agressie bij je kind op de langere termijn. Maar dit is niet zo makkelijk om onder de knie te krijgen.
Een extra beroep op
Zeker voor ouders van hooggevoelige kinderen met een sterke wil. Door de intensiteit van de beleving in combinatie met het externaliserende gedrag dat vaak voorkomt bij deze combinatie aan eigenschappen, wordt bij ouders van HG&SW kinderen een extra beroep gedaan op o.a. het accepterende vermogen, alsook op het zelfregulerende vermogen. Al helemaal als je bovendien als ouder ook hooggevoelig bent .Het is dus echt niet vreemd dat de ouders van Abel hier wel wat steun bij kunt gebruiken.
Steun
Ik hoop dat dit blog je al wat steun heeft gegeven. Kun je wel wat extra steun gebruiken?
Weet dat je van harte welkom bij mijn cursus ‘Hooggevoelig & Strong-Willed Kind’.
Janneke van Olphen – enVie | Gevoeligheid Grootbrengen
Selecteer het boek naar keuze en bestel vandaag nog!
